Histamin nedir ?
Histamin, vücudun bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi için önemli bir maddedir. Histamin, histidin adlı bir amino asitten üretilir ve beyin hücreleri arasında iletişimi sağlar. Histamin, aynı zamanda alerjik reaksiyonlarda rol oynar ve vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasına yardımcı olur. Histamin, bazı besinlerde de bulunur ve fazla alındığında alerjiye neden olabilir. Histamin alerjisi, kaşıntı, kızarıklık, şişkinlik gibi belirtilerle ortaya çıkar ve tedavi edilmesi gerekir.
Histamin Diyeti: Kimler İçin Uygun?
Histamin, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olan bir kimyasaldır. Vücut yabancı bir maddeye maruz kaldığında, histamin salgılayarak alerjik reaksiyonu başlatır. Ancak bazı kişilerde histamin seviyesi çok yüksektir veya histamini parçalayan enzim yetersizdir. Bu durumda histamin intoleransı adı verilen bir sorun ortaya çıkar.
Histamin intoleransı olan kişiler, histamin içeren veya histamin salınımını artıran gıdalar tükettiklerinde, alerjiye benzer belirtiler yaşayabilirler. Bu belirtiler arasında baş ağrısı, kaşıntı, kızarıklık, mide bulantısı, kusma, ishal gibi şikayetler sayılabilir.
Histamin intoleransının tedavisinde en önemli adım, beslenmede düşük histaminli gıdaları tercih etmektir. Histamin diyeti olarak adlandırılan bu beslenme şekli, histamin intoleransının semptomlarını azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.
Histamin içeriği yüksek ve histamin salgılanmasına neden olan besinler:
- Beklemiş balık ürünleri (konserve, salamura, lakerda, paketlenmiş), temizlenmeden bekletilmiş balık ürünleri
- Kabuklu deniz ürünleri
- Domates
- Bazı meyveler: Kiraz, erik, şeftali, üzüm, ananas, çilek, frambuaz
Histaminden zengin besinler:
- Beklemiş tüm protein içerikli besinler
- Fermente süt ürünleri: Yoğurt, peynir, kefir
- Fermente turşular
- Kombu çayı
- İşlenmiş fermente et ürünleri (sucuk, sosis, salam)
- Ekşi maya ve ekşi mayalı ürünler
- Fermente soya ürünleri (miso, soya sosu)
- Fermente alkollü içecekler (şarap, bira, şampanya)
- Boza
- Konserve gıdalar
- Sirke ve sirkeli ürünler
- Ketçap
- Bazı sebzeler: domates, patlıcan, ıspanak, avokado, bal kabağı
- Kurutulmuş meyveler
- Baklagiller, yer fıstığı
- Zeytin
- Uzun süre kaynamış kemik suyu
- Kakao, çikolata
Histamin içeriği düşük, ama histamin salgılanmasına neden olan besinler:
- İnek sütü
- Buğday rüşeymi
- Bazı meyveler: Muz, narenciye
- Kuruyemişler
- Baharatlar ( Tarçın, karanfil, anason, köri, muskat, acı biber, meyan kökü)
- Yumurta beyazı (özellikle az pişmişse)
- Gıda katkıları ve koruyucular ( benzoat, sorbat, sülfit, nitrit, glutamat, salisilat) ve boyalar (tartrazin)
DAO enzimini bloke eden besinler
- Enerji içecekleri
- Çay (siyah ve Yeşilçay)
- Kahve
- Enerji içeçekleri
Histamin içeriği yüksek, histamin salgılanmasına neden olan ve DAO enzimini bloke eden besinler:
- Alkollü ürünler (şarap, bira, şampanya)
Bu yiyeceklerin size dokunup dokunmadığının anlamanın en iyi yolu, besin günlüğü tutmak. Her gün hem yakınmalarınızı hem de edikleriniz ve içtiklerinizin tümünü yazmak; aralarında bir ilişki olup olmadığını anlamak için biraz dedektiflik yapmak.
Düşük histamin içerikli besinler:
- Taze etler ve günlük balıklar
- Meyveler (ananas, muz, narenciye, çilek, ahududu ,böğürtlen hariç)
- Yumurta sarısı
- Pirinç
- Sebzeler (domates, patlıcan, ıspanak, avokado hariç)
- Zeytinyağı
- Keçi sütü (kontrolu eklenmeli)
DAO enzimini artırmak için:
- Omega-3 ve -9 doymamış yağları tüketin (Taze balık, zeytinyağı)
- Omega 6 içeriği yüksek kanatlı eti ve işlenmiş tohum yağlarını tüketmeyin
- Kaliteli hayvansal protein tüketin (yumurta sarısı, yeşillikle beslenmiş hayvan eti, taze balık)
- Katkı maddeli besin tüketmeyin, besinleri doğal halleri ile tüketmeye çalışın.
- Uzun süre kaynamamış kemik suyu tüketin (7 saatten az kaynatılmış)
- Çinko, bakır ve B6 vitamininden zengin beslenin (Taze balık, yeşillikle beslenmiş hayvanın kırmızı eti, yeşillikler, kök sebzeler)
- Bağırsak sağlığına dikkat dikkat etmek önemli (glutensiz beslenmeye özen göstermek, gerekli durumda histamin salınımını artmayan probiyotik takviye kullanmak )
- (Probiyotik takviye Lactobacillus ailesi içermemesi uygun olur)
Histamin diyetinin süresi ne kadar olmalıdır?
Histamin diyetinin süresi kişiye göre değişebilir. Genellikle 4 hafta boyunca uygulanması önerilir. Bu süre sonunda semptomlarda iyileşme olup olmadığı değerlendirilir. Eğer semptomlar azalmışsa, histaminli gıdalar yavaş yavaş beslenmeye eklenerek tolerans seviyesi belirlenir. Eğer semptomlar devam ediyorsa, histamin diyetine devam edilmesi veya başka bir nedenin araştırılması gerekebilir.
Histamin diyetinin yan etkileri var mıdır?
Histamin diyetinin yan etkileri nadiren görülür. Ancak bazı durumlarda besin çeşitliliğinin azalması nedeniyle vitamin ve mineral eksiklikleri oluşabilir. Bu nedenle histamin diyetini uygularken dengeli ve yeterli beslenmeye dikkat etmek ve doktoru veya diyetisyeninizin önerdiği takviyeleri almak önemlidir.
Histamin diyeti herkes için uygun mudur?
Hayır. Histamin diyeti sadece histamin intoleransı olan kişiler için uygundur. Histamin intoleransının teşhisi için doktorunuza danışmanız ve bir eliminasyon diyeti yapmanız gerekmektedir.